ԵՐԵՎԱՆԻ ՏՆՏԵՍԱԻՐԱՎԱԳԻՏԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼՍԱՐԱՆ ‘’21-ՐԴ ԴԱՐԻ ՄԱՐՏԱՀՐԱՎԵՐՆԵՐԸ և ՄԱՐԴԿԱՅԻՆ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԱՍՊԵԿՏՆԵՐԸ’’ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԻՏԱԿԱՆ ԿՈՆՖԵՐԱՆՍ

ՄՏԻՀ 

Հանճարավոր լեգենդները ուշ-ուշ են աշխարհ գալիս, բայց սևակյան ճշմարիտ բնորոշմամբ` ոչ ուշացած, ծնվում են նրանք ճիշտ ժամանակին և ժամանակից առաջ են ընկնում…                                     

Այո, ծնվում են, որ իրենց հետ աշխարհ բերած գիտության հրով ժամանակների միտքը մաքրագործեն, դառնան լուսատու ասուպ և իմացության անեզր երկնակամարում հավերժի ճամփան լուսավորեն: Այդ անմահների շարքերը եկավ լրացնելու ակադեմիկոս Ավետիք Մկրտչյանը: Մեծանուն հայի անցած ճանապարհի հետագիծը տարիների հոլովույթում, որպես ոսկե ժապավեն, զարդարեց լուսավոր գործչի կենսագրության շրջանակը` դառնալով ինքն իր մասին պատմող լուսեղեն իրողություն:              

 20 տարի առաջ…

Բառերով պարզ ասված այս ժամանակահատվածի բարդությունը անշուշտ զգացել են անկախության նախորդ և ներկա սերունդները, երբ դժվարին կացության մեջ հայտնված մեր երկրի կյանքում կենսական փոփոխություններ էին հարկավոր, անհրաժեշտ էր վերստին հաստատել այն իրողությունը, որ հայի գոյասյունն ու հաղթանակի դրոշը մտավոր զորությունն է: Այս առաքելության ազնիվ հետևորդներից մեկը դարձավ հայրենասիրությամբ և արարելու ձգտումով օժտված գիտնական Ավետիք Մկրտչյանը: Կրթական հմուտ գործիչը ձեռնամուխ եղավ նոր տիպի ուսումնական հաստատության հիմնմանը, հիմքում ունենալով միջազգային հարուստ փորձը` միահյուսված ազգամշակութային լավագույն ավանդույթներին: Արդյունքում կյանքի կոչվեց Երևանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանը, որը արդեն 20-ամյա կեցության ժամանակահտվածում ինքնատիպ դիմագիծ և անվիճարկելի հեղինակություն ունի հայաստանյան բուհական համակարգում: Նախկինում Քրք Քրքորյանի անունը կրող Երևանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանը հետագայում վերակոչվեց հիմնադրի անվամբ: 
 "Մարդը երբեք չի անհետանում, նրա էությունը տարրալուծվում է տիեզերական անհունության մեջ".- Այդպիսին էր ավետիք Մկրտչյան լուսավոր հայի տեսակը, ով համաշխարհային գիտական մտքի գահավեժ ընթացքում դարձավ հայոց ռահվիրա` վերստին ամրագրելով մեր բարձրաթռիչք ոգու և մտքի անվիճարկելի դերը համաշխարհային ասպարեզում: 

 Յուրատիպ այդ տեսակի ամուր արմատներից վերընձյուղված կանաչ սաղարթը այսօր ևս դպրության նվիրյալ է. Գիտնականի դուստրը` հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ Լաուրա Մկրտչյանը, ով պատվախնդրորեն շարունակում է հոր կրթասիրական առաքելությունը.   

Ավետիք Մկրտչյանի արժանավոր հետևորդը եկավ քարի վրա նոր քար դնելու, շենացնելու և կառուցելու այսօր արդեն 20-ամյա կենսագրությունը բոլորած Երևանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանի լուսավոր ուղին: 

 Ավետիք Մկրտչյանի անվան ԵՏԻՀ-ի 20-ամյակի առթիվ Բուհը կազմակերպել էր 3-օրյա գիտաժողով "21-րդ դարի մարտահրավերները և մարդկային զարգացման ասպեկտները" խորագրով:  Գիտաժողովի կարևորությունն ակներև էր, քանի որ գլոբալ խնդիրները համամոլորակային բնույթի են, ուստի և անհետաձգելի, արդյունավետ լուծման կարիք ունեն: Այս առումով պահանջվում է բոլոր  պետությունների  միացյալ  ուժերի  և  մոլորակի  ողջ  մարդկության համախմբվածությունը: Ավետիք Մկրտչյանի անվան ԵՏԻՀ-ի կազմակերպած գիտաժողովի նպատակն էր համախմբել տարբեր երկրների գիտական ներուժը, բազմաբնույթ, գլոբալ հարցերի քննարկման և դրանց հաղթահարման ճանապարհները մշակելու համար: 

 Եռօրյա կոնֆերանսին իրենց մասնակցությունն էին բերել կրթության և գիտության  ոլորտի առաջավոր ներկայացուցիչներ` ինչպես Հայաստանից և Արցախից, այնպես էլ  արտասահմանյան տարբեր երկրներից:

ԲՈՒՀ-ի 20-ամյա հեբելյանին նվիրված միջազգային գիտական կոնֆերանսը մեկնարկեց նոյեմբերի 20-ին` նորաբաց լուսավոր և ընդարձակ գիտխորհրդի նիստերի դահլիճում կայացած պլենար նիստով: Բացման խոսքը վերապահված էր Ավետիք Մկրտչյանի անվան ՏԻՀ ռեկտոր, հոգեբանական գիտությունների թեկնածու, դոցենտ, Եվրոպական ռեկտորների ակումբի անդամ Լաուրա Մկրտչյանին: Հուզմունքով շաղախված շնորհավորանքի և երախտիքի խոսքերը, հասցեագրված Ավետիք Մկրտչյանին` ինքնատիպ խոստում էին լուսավոր հիշատակի առաջ, յուրացրած դասերի և պատգամների վերլուծություն,  որոնց հիմքում նվիրումն էր հայրենիքին, կրթությանը և ազգային բարձր արժեքներին: 

 Ողջույնի խոսքով հանդես եկավ նաև ՀՀ ԿԳ նախարարի տեղակալ  Մանուկ Մկրտչյանը: Բարձր գնահատելով  գիտաժողովի դերը` նա վստահություն հայտնեց, որ 21-րդ դարը լինելու է տնտեսագետների դար, և հայ երիտասարդությունը պետք է առաքելություն ստանձնի Հայաստանը դարձնելու տնտեսագիտության համաշխարհային կենտրոն: Այս առումով փոխնախարարը կարևորեց Ավետիք Մկրտչյանի անվան ՏԻՀ դերը, որի անցած 20-ամյա ճանապարհը լուրջ ժամանակահատված է, ինքնավերլուծության և ուրույն ռազմավարություն մշակելու  համար:  

21-րդ դարասկիզբը էկոլոգիական, ժողովրդագրական, գիտակրթական և քաղաքական մարտահրավերների ինքնատիպ շղթա է` ուղղված մարդկությանը: Այդ գլոբալ խնդիրների հաղթահարման գրավականը միջազգային գիտնականների միությունն է, որը խաղաղ ճանապարհով ուղիներ է հարթում դարի մարտահրավերներին դիմագրավելու համար: Ավետիք Մկրտչյանի անվան ՏԻՀ-ի կազմակերպած եռօրյա կոնֆերանսը միտված էր համախմբելու տարբեր ազգերի  գիտական ներուժը, որոնք հոդվածների և ելույթների տեսքով զետեղվեցին նաև առանձին ժողովածուի մեջ` բանալի դառնալով առկա խնդիրները  բացահայտելու և հաղթահարելու համար:Հոբելյանը կարևոր առիթ է գնահատելու անցած ուղին, ձևավորված ավանդույթները  և կոնկրետացնելու առաջիկա աշխատանքները ։ 20-ամյա տարեգրությունը բավականին հասուն ժամանակահատված  է  ի մի բերելու այն ձեռքբերումներն ու անելիքները, որոնք բուհի կայացման հեռանկարում լուրջ դերակատարում կունենան: Այս տեսանկյունից ԵՏԻՀ-ի կազմակերպած եռօրյա գիտաժողովը 21-րդ դարի մարտահրավերների դեմ պայքարի ուղիներ մշակելուց բացի յուրօրինակ հանրագումար դարձավ բուհի կյանքում` վերաարժևորելու անցյալի դասերը և կամրջելու այն  ապագայի նոր ծրագրերին:

"21-րդ դարի մարտահրավերները և մարդկային զարգացման ասպեկտները" խորագրով եռօրյա գիտաժողովն ընթացավ 5 սեկցիայով, որոնց ժամանակ հնչեցին տարբեր զեկուցումներ ` նվիրված  Մարդկային զարգացման գիտակրթական, մշակութաբանական բաղադրիչներին,  բնապահպանական և բնօգտագործման հարցերին, հոգեբանական ասպեկտներին և ժամանակակից համամոլորակային հիմնախանդիրներին,  մարդկային զարգացման քաղաքական, իրավական, ինչպես նաև տնտեսական , սոցիալական և ժողովրդագրական բաղադրիչներին: Արտասահմանցի հյուրերի համար կազմակերպվեցին  էքսկուրսիաներ` զբոսանք գիշերային երևանով և այցելություն  Հայաստանի տեսարժան վայրեր` հագեցած աշխատանքային մթնոլորտը զուգակցելով հաճելի հանգստին: Հյուրերը եղան նաև Ծիծեռնակաբերդում և ծակեպսակ դնելով`  հարգանքի տուրք մատուցեցին հայոց  Մեծ եղեռնի զոհերի հիշատակին: Արտասահմանցի գործնկերներին Երևանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանի ներկայացուցչությունը ուղեկցեց նաև հայոց հոգևոր կենտրոն Էջմիածին, որտեղ հմուտ Էքսկուրսավարի մեկնությամբ հյուրերը ծանոթացան մեր ժողովրդի ազգային բարձր արժեքներին և մշակութային յուրահատկություններին:  Այցելության հաջորդ վայրը վեհաշուք Գառնու տաճարն էր,  ապա` Գեղարդավանքը: Հազարամյակների խոհեմությամբ քարեղեն աղոթքի պես երկինք առաքված մեր վանքերն ու տաճարները և հայի նման սրբագույն վերաբերմունքը իր հոգևոր արժեքների հանդեպ վկայումն էին այն իրողության, որ մեր արմատները հոգևոր զորությամբ են խարսխված մայր հողին:
Ավետիք Մկրտչյանի անվան ՏԻՀ-ի հոբելյանական միջոցառումների ավարտական ակկորդը ֆիլհարմոնիայի փոքր դահլիճում կայացած տոնական հանդիսությունն էր, որին ներկա էին նաև բուհի նախկին և ներկա շրջանավարտները: Սերունդների երթի ուղեկիցը յուրօրինակ հանրագումարի էր բերում կատարած աշխատանքները պատրաստվելով գալիքի նոր ծրագրերին, քանի որ հոբելյանը անցյալը գնահատելու հետ մեկտեղ նաև սկզբնակետ է ապագայի գործունեության:

Ֆիլհարմոնիայի փոքր դահլիճում կայացած հոբելյանական երեկոյի ընթացքում Ավետիք Մկրտչյանի անվան ՏԻՀ ռեկտոր Լաուրա Մկրտչյանը յուրօրինակ զուգահեռ անցկացրեց կրթօջախի և իր ավագ որդու միջև` հուզմունքով խոստովանելով, որ բուհի կայացման ճանապարհին ավելի շատ ջանք ու եռանդ է ներդրվել: Ապա, անդրադառնալով ապագայի քայլերին, ռեկտորը նշեց, որ իր գերագույն նպատակը տնտեսաիրավագիտական համալսարանի դիմապատկերում գիտական հայացք ձևավորելն է: Անշուշտ, կարևոր քայլը կարող ենք արված համարել, եռօրյա լուրջ քննարկումներով կայացած գիտաժողով, և 40 հոդվածներից կազմված ժողովածու, որտեղ զետեղված նյութերը ուղեցույց կդառնան հետագա լուրջ ուսումնասիրությունների համար:

 Հոբելյանական միջոցառման ընթացքում եռօրյա գիտաժողովի մասնակիցներին շնորհվեցին դիպլոմներ և հավաստագրեր: Բուհի վաստակաշատ դասախոսները ևս արժանացան պատվոգրերի` ի նշան հետևողական և արդյունավետ աշխատանքի: Երևանի տնտեսաիրավագիտական համալսարանի հոբելյանական անակնկալներից էր նաև Ավետիք Մկրտչյանի դիմապատկերով ձուլված ոսկե մեդալը, որը հանձնվեց համալսարանին հասակակից աշխատանքային փորձառությամբ դասախոսներին: Ավետիք Մկրտչյանի անվան տնտեսաիրավագիտական համալսարանի  հոբելյանական միջոցառման ընթացքում հանդիսավոր կերպով կատարվեց  նաև մագիստրատուրայի այս տարվա  շրջանավարտների  դիպլոմների հանձնման արարողությունը: Ի դեպ, այս պատվավոր առաքելությունը ստանձնել էին բուհի նախորդ տարիների շրջանավարտները, ովքեր աշխատանքի շուկայում արդեն հաստատված և կայացած մասնագետներ են:
20-ամյա հոբելյանի առթիվ տնտեսաիրավագիտական համալսարանին շնորհավորանքի խոսքեր հղեցին նաև բուհի բարեկամները: Վայոց Ձորի մարզպետ Սերգեյ Բագրատյանը, ով նաև դասախոսում է բուհում կրթօջախը բնորոշեց որպես բարության դարբնոց, որի ակունքներում, անշուշտ, մեծ գիտնական Ավետիք Մկրտչյանի ավանդած դասերն ու պատգամներն են: Արցախի Մեսրոպ Մաշտոց համալսարանի ռեկտոր Դոնարա Գաբրիելյանը ևս արժևորեց մեր երկրի համար օրհասական ժամանակահատվածում հիմնված ԵՏԻՀ դերը`Ավետիք Մկրտչյանի գործունեությունը որակելով հերոսություն:Հոբելյանական բարեմաղթանքների երկար շղթայում բուհին ջերմ խոսքեր հղեցին  նաև Էստոնիայի ներկայացուցիչները` իրենց համագործակցությունը բնորոշելով որպես եվրոմիության համատեղ դաշինք: 

 Միջոցառումն ավարտվեց երաժշտական նոտայով: ԵՏԻՀ  հոբելյանը գեղեցիկ կատարումներով զարդարեցին <<Նազանի>> անսամբլը, Արուս Գուլանյանի ղեկավարությամբ, ինչպես նաև բուհի տաղանդավոր ուսանողները:
20-ամյա ճանապարհը որոշիչ ժամանակահատված է հաստատվելու և կայացման լուրջ քայլերով առաջ շարժվելու համար: Միանալով բազմաթիվ շնորհավորանքներին Ավետիք Մկրտչյանի Անվան ՏԻՀ-ին մաղթում է ուսումնագիտական և կրթամշակութային լուրջ նվաճումներ: Դպրության ջահը կրելու դժվարին ճանապարհդ թող դառնա բարու և իմաստության տարածման հարատև ուղի:

Ստեղծագործական խումբ Creative Group
Արթուր Դանիելյան Arthur Danielyan
Հեղինե Կարապետյան Heghine Karapetyan
Նարինե Ադամյան Narine Adamyan
TVADSTUDIO ©